1. UNIDADE 7
O INICIO DA IDADE MODERNA:
A ÉPOCA DOS DESCUBRIMENTOS

2. 1. O MUNDO COÑECIDO POLOS
EUROPEOS NO S.XV
 A comezos do S.XV o mundo coñecido polos europeos
limitábase a Europa e as riberas do Mediterráneo.
 Coñecían a existencia de India, China e Xapón por 2
causas:
✬ polas mercadorías (seda, especies, té…) que traían
as rutas comerciais a través dos terras do Islam.
✬ polas viaxes dalgúns europeos, como o veneciano
Marco Polo.
 O resto do mundo era descoñecido (Interior e sur de
África, Oceanía, América…)

3. Mapa do século XV
que inclúe as terras coñecidas Europa, Norte de África e algo de
Asia

4. MARCO POLO
Viaxe de Marco
Polo

5. 2. CAUSAS DOS
DESCUBRIMENTOS
 A partir do S. XV os europeos
levaron a cabo unha serie de
expedicións marítimas que
cambiaron o seu coñecemento
do mundo. Causas:
A) Búsqueda de novas Toma de Constantinopla
rutas comerciais con polos turcos (1453)
Oriente, debido a interrupción
do comercio entre Europa e
Extremo Oriente pola
conquista do imperio
Bizantino polos turcos (1453).

7. B) Avances técnicos, que melloraron a
navegación. Entre eles:
 A mellora dos mapas. Destacaban
os portolanos (= mapas onde só se
dibuxaban as liñas de costa e obstáculos
marítimos).
 O uso de instrumentos de
navegación coma o compás, o astrolabio e
o cuadrante (Defs. Páx 108).
 Os novos tipos de barcos, coma a
carabela.

9. As carabelas
Vantaxes:
 Maior velocidade
(velas cadradas e
triangulares)
 Maior capacidade
de carga. Non
había remos (máis
espazo para
bódegas)
 Gran autonomía
(podía realizar
longas viaxes).
 Levaba canóns
(podía
defenderse).

10. 3. AS EXPLORACIÓNS
PORTUGUESAS
 Desde inicios do S. XV os
portugueses buscaron unha
ruta cara a India
navegando hacia o sur
(bordeando África).
 Destacan as exploracións o
organizadas polo infante
Henrique (“O Navegante”):
a) Madeira.
b) Illas Azores.
c) Costa africana,
chegando ao Golfo de
Guinea (1460)

11. d) Expedición de e) Expedición de Vasco da
Bartolome Días (1488): Gama (1498): chegou á
logrou dobrar o Cabo de India
Boa Esperanza, chegando
ata o océano Índico
- Desta forma, os portugueses abriron unha nova ruta
entre Europa e a India bordeando África. Estableceron
puntos de abastecemento ao longo da ruta (Ángola,
Mozambique…), así crearon un grande imperio e
Portugal converteuse nunha grande potencia.

13. Texto: O cabo de Boa Esperanza
Ademais de colocar estelas de pedra en lugares sinalados co cómputo
das distancias que percorrían na costa africana, poñíanlle tamén nome
aos cabos e enseadas que descubrían. […]
Partidos de alí deron vista a aquel grande e notable cabo, encuberto por
tantos séculos, como aquel que non só se descobre a si mesmo senón a
outro novo mundo de terras, ao que Bartolomé Dias e os seus
compañeiros, a causa do perigo e as tormentas que pasaron ao dobralo,
lle deron o nome de Tormentoso, pero o rei Don Xoán, ao volver eles ao
reino, deulle outro nome máis ilustre, chamándoo cabo de Boa
Esperanza, pola que prometía do descubrimento da India, tan esperada e
por tantos anos buscada.
J. DE BARROS, Dos feitos que os portugueses fixeron no descubrimento
e conquista dos mares e terras de Oriente, 1552-1563

14. 4. AS EXPLORACIÓNS
CASTELÁS
 Castela foi a gran competidora de Portugal, na
búsqueda dunha nova ruta hacia as Indias.
 Os casteláns navegaron hacia o oeste, tentando
cruzar o Atlántico e circunnavegando a Terra.
 Destacan 2 expedicións:
♒ Viaxes de Colón (1492-1502):
descubrimento e exploración de América.
♒ Viaxe de Magalláns e Elcano (1519-1522):
1ª volta ao mundo

16. 1º VIAXE DOS EUROPEOS A
AMÉRICA (SÉCULO X):
SABÍAS QUE?
MOITO ANTES QUE
COLÓN, OS VIKINGOS
XA CHEGARAN A
TERRAS DE CANADÁ (S.
X)
Reconstrución dun poboado
vikingo en Terranova (Canadá)

17. A) O DESCUBRIMENTO
DE AMÉRICA:
- Cristovo Colón = navegante
xenovés que pretendía
alcanzar as costas de Asia
navegando hacia o oeste.
- Presentoulle o proxecto ao rei
de Portugal, quen o rexeitou,
e posteriormente aos Reis
Católicos (reis de Castela e
Aragón), quenes o
aceptaron.
- O 3 de agosto de 1492 partiu a
expedición, formada por tres
navíos: a nao Santa María, e
as carabelas Pinta e Niña.

18. Mapa de Toscanelli, no que
se pensa que se inspirou
Colón no seu proxecto
 Pero Cólon cometru un erro de cálculo. Pensaba que a
Terra era máis que pequena do que en realidade é.
Pasaron dous meses sen divisar terra. A tripulación
chegou a amotinarse.
 Por fin, o 12 de outubro chegaron a unha illa do Caribe
(San Salvador)
 Colón pensaba que chegara as illas de Cipango (Xapón), e
chamoulle Indias ás terras descubertas e aos seus
poboadores indios.

19.  Colón fixo tres viaxes máis ás Indias, nas que
explorou as illas do Caribe e as costas de
Centroamérica e Venezuela. En 1504 volveu
definitivamente a España.
 Morreu en 1506, convencido de que chegara a
Asia.
 Pero xa catro anos antes, un navegante italiano,
Americo Vespuccio, determinara que aquelas
terras pertencían a un novo continente (América,
na súa honra).
Estatua de
Colón,
Barcelona)

20. Texto: 12 de outubro de 1492
O Almirante saíu a terra na barca armada e Martín Alonso Pinzón e Vicente
Yáñez, o seu irmán, que era capitán da Niña [...].
Postos en terra viron árbores moi verdes, e auga moita e froitas de
diversas maneiras.
O Almirante chamou aos demais capitáns e aos demais que saltaron a
terra e dixo que desen testemuño de como el tomaba posesión desta terra
polo Rei e a Raíña, os seus señores.
FRAY BARTOLOMÉ DE LAS CASAS, Resumo do diario de a
bordo de Colón. Adaptado

21. B) A PRIMEIRA VOLTA AO MUNDO.
- Dirixida por Fernando de Magalláns e Sebastián
Elcano.
- Partiu en 1519. Formada por cinco barcos e 250
mariñeiros.
- En 1520 atoparon o estreito que comunicaba o
Océano Pacífico co Atlántico (Estreito de
Magalláns).
- Magalláns morreu en Filipinas (1521). A expedición
dirixida por Elcano marchou de volta a España.
- Chegou un so barco en 1522, tras tres anos de
viaxe (só 16 mariñeiros voltaron).
- A viaxe consegiu dar a volta ao mundo e
demostrou que a Terra era redonda.

22. Fernando de Magalláns
Xoán Sebastián Elcano
Expedición de Magalláns
e Elcano
A nao Victoria,
primer navío en
dar a volta oa
mundo

23. Texto: A volta ao mundo.
[...] Un día que menos o esperabamos presentóusenos un home de
estatura xigantesca. Estaba na praia case espido, cantando e
danzando ao mesmo tempo e botando area sobre a cabeza [...]. Este
home era tan alto que coa cabeza apenas lle chegabamos á cintura.
Era ben formado, co rostro ancho e tinxido de vermello, cos ollos
circulados de amarelo, e con dúas manchas en forma de corazón nas
meixelas [...]. O seu vestido, ou, mellor dito, a súa capa,
era de peles cosidas entre si dun animal que abunda no país,
segundo tivemos ocasión de velo despois. Este animal tiña a cabeza e
as orellas de mula, o corpo de camelo, as pernas de cervo e a cola de
cabalo, cuxo rincho imita. Este home tiña tamén unha especie de
calzado feito da mesma pel. Levaba na man esquerda un arco curto e
macizo [...] e na outra man, frechas de caña, curtas, e nun dos
extremos tiña plumas.
ANTONIO PIGAFETTA, Primeira viaxe arredor do mundo. Adaptado

24. 5. A AMÉRICA
PRECOLOMBINA
-Antes da chegada dos españois á América
existían dous tipos de culturas precolombinas (=
antes de colón):
☺ Tribus de cazadores- ☻ Grandes imperios e
recolectores con civilizacións. Destacan
formas de vida moi 3 principais:
primitivas a) maias.
b) incas.
c) aztecas.

25.  Antiga civilización situada na
Península do Iucatán (México) e
en parte de Centroamérica.
 Cando os españois chegaron
no S.XV a civilización maia
estaba en decadencia polas
guerras constantes.
 Organizábanse en cidades-
estado.
 A sociedade dividíase en 4
grupos (nobres, sacerdotes,
campesiños e escravos).

26.  A maioría da poboación era campesiña.
Adicábanse á agricultura (millo, cacao, cabazas,
tomates…).
 Artesanía e comercio moi ricos.
 Grandes avances en ciencias: astronomía,
matemáticas. Tiñan calendario e escritura propia.
 En relixión, facían sacrificios humanos (escravos,
prisioneiros de guerra) para contentar aos deuses
 Arte moi rica. EX: pirámides graduadas.

27. - Maior imperio da
América precolombina.
- Ocupaba as actuais
Perú, Ecuador, Bolivia e
parte de Arxentina e
Chile.
- As cidades (Ex: Cuzco)
estaban conectadas
cunha rede de varios
miles de km de estradas
(a pesar de non coñecer
a roda) e cun eficiente
servizo de correos.

28. Quipus:
sistema para
rexistrar e
contabilizar, xa
que os incas
non usaban
escritura
- Sociedade inca estaba formada por 4 grupos:
nobres, pobo, servos e escravos. Á cabeza estaba
o emperador (o Inca = fillo do sol).
- Maioría da poboación era campesiña. As
actividades principais eran a agricultura (millo,
pataca) e a gandería (llama e alpaca).

29. - A artesanía estaba moi
desenvolvida, con
obxectos de ouro e
cobre e cerámica
decorada con motivos
vexetais, humanos e
animais.
- Na arte destacan
edificios (templos,
pazos…) de grandes
proporcións.Ex: templo
do Machu Picchu (Perú).

30.  Imperio situado no val de México. A súa capital
era Tenochtitlán (actual Cidade de México).
 Os aztecas eran un pobo guerreiro que se
organizaba en tribos, divididas en grupos sociais:
sacerdotes, nobres, homes libres e escravos.

31.  Economía baseabase na
agricultura: millo,
cabaza, tomate.
 Os aztecas tiñan
sometidos a moitas
tribus, a quen cobraban
tributo e usaban á súa
poboación para facer
sacrificios humanos. Por
iso eran moi odiados
polos pobos sometidos.

32. 6. CONSECUENCIAS DOS
DESCUBRIMENTOS
- Houbo consecuencias positivas e negativas:
 Hexemonía europea sobre o resto do mundo:
sobre todo de Portugal e Castela, que crearon dous
grandes imperios ultramarinos.
Para evitar enfrentamentos entres eles decidiron
facer un reparto das terras descubertas, o Tratado
de Tordesillas (1494)  estableceu un meridiano
que separaba as dúas zonas de influencia:
 Oriente para Portugal: África, a India e
Brasil.
 Occidente para Castela: maior parte de
América.

33. Tratado de Tordesillas (1494)
Consecuencia
Selo conmemorativo do V centenario
do Tratado de Tordesillas (1994).

34.  Avance nas ciencias:
- Xeografía: as
exploracións permitiron un
coñecemento exacto das
terras e dos océanos.
- Cartografía: os
descubrimentos permitiron a Mapa de Juan de la
realización de mapas das Cosa (1500)
terras exploradas.
- Botánica e Zooloxía:
descubrimento nas terras
exploradas de numerosas
especies vexetais e animais
novas. quetzal llama

35.  Posta en contacto de pobos que non se
coñecían: os descubrimentos favoreceron
os intercambios de saberes e produtos
novos (café, tabaco, cacao, pataca, tomate,
millo…). Pero tamén provocaron o contaxio
masivo de enfermedades non coñecidas
polos indíxenas (viruela) e a morte de
millóns deles.
 Xenocidio indixena por parte dos
europeos: os españois e portugueses
dominaron, botaron das súas terras,
masacraron ao longo dos séculos á
poboación autóctona americana

36. Esceas do maltrato indíxena
polos europeos